Maar, hoe werkt zo’n verdrag, en wat betekent dat voor de regels in Nederland? Op deze pagina leggen we je stap voor stap uit hoe het verdrag in Nederland werkt. Dit geeft een juridisch kader, en gaat dus niet in op de inhoud van het verdrag.

Leer meer via deze link

De uitspraak betreft de eerstejaarsstudent aan de Firat Universiteit in Turkije, Enver Sahin, die als aanpassing voor zijn gedeeltelijke verlamming een assistent kreeg aangewezen van de universiteit.

De toewijzing van een persoonlijke assistent klinkt als een redelijke oplossing. Een persoonlijke assistent kan ondersteuning bieden bij zorg en, bijvoorbeeld, spraak, maar creëert ook vaak afhankelijkheid en een uitzonderingspositie. Aangezien Enver Sahin, de student in kwestie, zichzelf kan verzorgen en zich zelfstandig kan uiten, is een persoonlijke assistent niet een passende oplossing. Hij heeft alleen toegang tot zijn leeromgeving nodig en hier is niet voldoende rekening mee gehouden bij het aanbieden van een oplossing vanuit de universiteit.

De behoeftes van de student en de mogelijke voorzieningen die de instelling aan kan bieden, moeten door de universiteit worden onderzocht en dit is niet voldoende gebeurd. Dit gaat in tegen het recht van de student op het ontvangen van een doeltreffende aanpassing. Het niet aanbieden van een geschikte aanpassing aan de student door de universiteit is een vorm van discriminatie op grond van handicap volgens het EHRM. Hiermee erkennen zij het VN-Mensenrechtenverdrag Handicap en het belang van dit Verdrag bij de beoordeling van discriminatie op grond van een handicap.

De uitspraak van het EHRM is in lijn met een eerdere uitspraak over de schending van het recht op onderwijs van een blinde vrouw door een conservatorium en hopelijk ook een voorbode voor komende uitspraken. Oliver Lewis, voormalig directeur van het Mental Disability Advocacy Centre (MDAC) geeft in een blog voor de Doughty Street Chambers aan dat de uitspraak haarfijn uitlegt dat mensenrechten in direct verband staan met inclusief onderwijs. Hij stelt eveneens dat onderwijsinstellingen verplicht zijn om acceptabele aanpassingen aan te bieden voor leerlingen en studenten met een beperking. Hij spreekt de hoop uit dat deze positieve trend zich voortzet binnen de zaak Stoian, waarbij een kind met een beperking binnen de verplichte schoolleeftijd toegang tot onderwijs wordt ontzegd.

Platform In1school onderschrijft de blog van Oliver Lewis en hoopt met hem dat deze uitspraak naleving van mensenrechten in het onderwijs dichterbij brengt.

Kijk hier voor het Engelse persbericht over de uitspraak van het EHRM in de zaak van Enver Sahin.

Lees hier de blog van Oliver Lewis, voormalig directeur van het Mental Disability Advocacy Centre (MDAC): Strasbourg case: disabled student excluded from university education.

Het College uit in de rapportage aan het VN-Comité stevige kritiek, die Ieder(in) en veel andere belangenorganisaties delen. Het rapport bevestigt dat er nog veel moet gebeuren om van een goede implementatie te kunnen spreken.

Deze rapportage van het College is een van de drie manieren waarop de uitvoering van het verdrag wordt bijgehouden. De Nederlandse Staat rapporteert elke vier jaar aan het in Genève gevestigde Comité. Dat gebeurde afgelopen zomer voor het eerst. De derde manier is een schaduwrapportage die organisaties van mensen met een beperking, waaronder Ieder(in), elke vier jaar naar Genève sturen. De eerste schaduwrapportage wordt volgend jaar opgesteld. Het Comité beoordeelt op basis van deze drie rapportages de voortgang van de implementatie van het verdrag.

Rechtsongelijkheid door decentralisaties

Een van de zorgen die het College in het rapport uit, gaat over het grondbeginsel van het verdrag: nothing about us, without us. Niets over ons, zonder ons. Het College betwijfelt of mensen met een beperking al voldoende worden betrokken bij beleid en besluitvorming. Deels vanwege onze decentrale samenleving, waarin veel beleid per gemeente wordt gevormd.

Op de decentralisaties is meer kritiek. Het is in sommige gemeenten moeilijk je recht te verzilveren en de gemeentelijke beleidsvrijheid leidt tot grote verschillen in de kwaliteit van zorg en ondersteuning. Dit zorgt voor rechtsongelijkheid tussen gemeenten.

Onderwijs en arbeidsmarkt niet-inclusief

Het College heeft daarnaast kritiek op het uitblijven van inclusief onderwijs. Een inclusief onderwijssysteem moet ervoor zorgen dat kinderen met en zonder beperking zoveel mogelijk met elkaar naar school gaan. Ook de arbeidsmarkt is nog verre van inclusief. De stappen die de overheid op dat gebeeid heeft gezet, zijn volgens het College onvoldoende en hebben niet meer mensen met een arbeidsbeperking aan het werk geholpen.

Facultatief protocol

Het VN-verdrag kent nog een optionele aanvullende verklaring. Dit wordt het optioneel protocol genoemd en maakt het mogelijk om als persoon rechtstreeks een klacht in te dienen bij het Comité in Genève, als het VN-verdrag niet wordt nageleefd. Nederland tekende dit protocol in tegenstelling tot veel andere landen niet. Het College mist maatregelen om naleving van het verdrag te garanderen, en dringt er daarom nadrukkelijk op aan dat Nederland het protocol alsnog tekent.

In de tweede helft van 2019 dienen belangenorganisaties van en voor mensen met een beperking hun schaduwrapportage in. Daarin krijgt de kritiek van het College zonder meer een vervolg.

Link naar artikel:

https://iederin.nl/nieuws/18396/mensenrechtencollege-kritisch-over-implementatie-vn-verdrag/